Mường Và muôx  479 zis pêx xênhv Lok Tsuôk, nhoz ntơưv 3 jok Nà Khoang, Mường Và, Cáp Ven. Pêx xênhv Lok Tsuôk haik cưr cxiax đros trâu trax ntâuk cênhz cưv thiaz sênhr chêr muôs nthak piar zênhr, uô trâu têx nênhs mnôngs to tâuz lok sâuv suôz sênhr, ndê grik jông mnôngs, gas siaz. Iz luz suôz haik, sênhr chêr tưz haik txos têx cêr xar, cêr thav, zos blôngx siaz ntơưv tus haik, nênhs sênhr chêr.

Iz hâur têx nênhs khênhr nthuôr cêr lov jêv haik cưr cxiax pêx xênhv, sênhr chêr pêx xênhv Lok Tsuôk ntâu shông lok no, pos Lò Thị Bun Chăn, jok Mường Và, thav tiak: Cưr cxiax, sênhr chêr Lok Tsuôk muôx ntâu zav, li: Tơưs ndis, sênhr chêr muk lok, haik cưr cxiax phôngv shông yiaz; xuôk fuôv sênhr chêr, sênhr chêr truz xor ... khênhr tâu nthuôr thâuv luz pax tsiaz cưr lâuk puôx tiav lok, tsiaz krưr mor, gruôv pax “nthuôr txux lov jêv jêx jok”, lok sik têx hnuz jông gri, lov jêv ntơưv ziv nênhs, chuôz xênhv nênhs, zos têx jax cưr cxiax, sênhr chêr muôx njiaz luk lov jêv, cax siaz, tus lâuk, tus hluôs puôr lênhx côngv uô tâu .

Lar haik, sênhr chêr mak zos cê sênhr đros suôz cưr cxiax, suôz trax cênhz cưv, zos sơưr đơưk côngv, thôngx siaz, li ntơư, tâu sơưr đơưk nhiav thiaz khênhr nthuôr yax. Nênhs lâuk, nhuôv zâu Lok Tsuôk nhoz Mường Và lênhx tưs cux pâuz sênhr chêr; lơưr nhiak cơưv nhiak thâuv lov jêv uô cê ntơưv jok, ziv nênhs, chuôz xênhv nênhs, tsuôk zos mnôngs suôz trax, suôz haik mak zênhx sênhr chêr tâu uô muôs nthak lơưv. Têx hluôs gâux sênhr, hluôs đrâus sênhr chêr pov njôngr kror jông piar zênhr, muôs nthak trâu kror truôx khor ntơưv têx Lok Tsuôk.

 Haik cưr cxiax Lok Tsuôk siz lưr, siz thav mak zos têx suôz cưr cxiax tâu muôz cxaik txix li têx pax huôv, iz tus haik, iz tus yuôz kênhx jak suôz shơư fiv huv. Haik cưr cxiax Lok Tsuôk muôx tsik thôngx li suôz cưr cxiax tiz nênhs Poz Ziz. Khơưr luk hâur txox cưr cxiax ntâu tsar zav, njiaz luk cưr cxiax zuôr cêr xav ntơưv têx zav zôngx ziv, muôx tsênhz, haik txos cêr uô nênhx, khưr, tox trôngz hâur pêk jông, đaz kruô, luk kruôz kria tâu haik trâu têx jâus hu pêx xênhv sơưr đơưk tuôx cơưv, têx cêr gruôv pax, gruôv đruôs, chia lov jêv, siz sưv, pov njôngr têx cêr xar, blôngx siaz hluz ntơưv yênhx nênhs .

  Paz nzir trâu cêr haik cưr cxiax, zos sênhr chêr, ntâuk đruôk đax, đruôk nênhz, trax ntông, trax shôngz ... hâur ntơư, kênhx maz zos zav trax tâu sir zôngv ntâu yax chia grê đros têx suôz cưr cxiax, sênhr chêr Lok Tsuôk. Kênhx tâu muôz shôngz uô tâu, muôx iz luz tâuz thiaz 14 tus ntir par yênhx 7 gơưv, iz gơưv ntêr, lur tsik siz thôngx thiaz yuôz têx suôz no thiax tơưv tâu sik jak yênhx thênhv. Têx suôz  cưr cxiax, sênhr chêr Lok Tsuôk haik uô cê đros trax tror cxê cxênhk, têx jâus sik jak đros suôz kênhx maz, uô trâu tus haik cưr cxiax, sênhr chêr chuôs li lov jêv, gas siaz đuô.

Chia lês trơưr thiaz huôv nzir têx nux gri cưr cxiax, sênhr chêr Lok Tsuôk, têx jok muôx pêx xênhv Lok Tsuôk hâur xã puôr lênhx tsa tơưv paz nênhs nthuôr cêr lov jêv, tsik so cơưv shâuv, xar nzir, nthuôr, yâu mông trâu têx jâus tưr, nthuôr txux zos huyện kriz. Tix lâus Tòng Văn Hỏa, Thơưx paz nênhs nthuôr cêr lov jêv jok Cáp Ven, xã Mường Và, thav pâuz: Paz nênhs muôx 13 thành viên; pêz tưz xair tsov têx jax cưr cxiax haik đros trax, sênhr chêr tiz nênhs Lok Tsuôk muôx txux chi cênhz cưv chia nthuôr đros sơưr đơưk, tưr, nthuôr lov jêv đros têx cấp.  Đros ntơư, cxơưz paz tuz ci, xênhz nzưr đros nthuôr cêr lov jêv, chia kria têx jax cưr cxiax, sênhr chêr cênhz cưv zuk hair nênhs trâu fâuv hluôs.

Ntu nênhx jông muôx ntâu hlôngr pâur, taz sik pêx xênhv Lok Tsuôk nhoz Mường Và cux tsưx truôx thiaz kria tsês têx suôz cưr cxiax, sênhr chêr pêx xênhv tênhx tus trơưk cênhz cưv zuk zav nênhs, paz côngv cxaz nzir cxix cxuô cêr uô nênhx muôx txux chi chia siaz ntơưv tsôngv pêx xênhv./.