Chuôz jos huôv tsar

Sơn La muôx yax 350.000 ha têz chos kôngz lông. Taz sik, thâuv ntêx, tiv zos nhiak uô nhiak iz kro mê njik txâuk zôngv, tsik uô trơưk cêr lax luôv, li ntơư tsik tâu zôngv tas têx zav xênhz txơưv, lok sâuv đêx ar. Tuz kôngz tsênhv tsik txâuk tsưr ziv pênhr xưv lês. Tsik tâu muôx jông cêr mul lol, chuôz zênhx chia huôv tsar uô kôngz lông. Iz chas ntơư, tsik tâu muôx cêr siz khov txix li tuz kôngz thiaz tsêr luôv; txix thâuv chos, tu txos thâuv muôs hax huv.

Haik txos têx njiaz luk no, zơưs Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Kôngz lông thiaz Huôv tsar jêx jok, haik: Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ntơưv Chính phủ tưz tuôr xav, cxơưz paz huôv tsar cêr siz khov chos thiaz muôs têx hax huv zos kôngz lông, txir nox chia paz trâu cxuô tus khênhx muôx cêr siz khov. Fuô lês Nghị định tưz đơưk tâu têx cêr phiv liv lol sâuv chos tsơưs, chia chos ntâu yênhx hax huv, tu tâu kôngz txir nox hur chia muôs; ntơư zos iz kro chuôz jos, cxơưz ngành Kôngz lông ntơưv tỉnh huôv tsar.

Fuô lês Nghị định số 98/2018/NĐ-CP, tỉnh Sơn La tưz lês têx luôs hâux lưv têz qơưk cxiv tsa jêx jok yiaz, tu têx kôngz lông, txir nox uô tơưv têx hax huv hur hâur thax tsav tỉnh ntu 2018 - 2021; cêr chai cxơưz paz muôz nhiax uô kôngz lông, huôv tsar jêx jok ntơưv tỉnh.

Hâur 5 shông đhâu, thôngz tỉnh paz yax 20 tỷ nhiax trâu 280 tsêr luôv, HTX cxiv tsa, tsưx hưv truôx têx paz nênhs zôngv hax huv zos kôngz lông, tsiax đêx hur; tso chai uô 89 dự án huôv tsar cêr siz khov chos thiaz muôs hax huv. Txos nhiv no, muôx 85 dự án tưz lês tiar, tas zuôr luôs 166,7 tỷ nhiax.

Têx qơư huôv tsar uô jông muôx cêr siz khov

Ntâu shông lok no, yênhx puô ziv nênhs chos cà phê ntơưv Thành phố tưz tsik mas tuz luôv nhov gri txix li thâuv muôx cêr siz khov tsa HTX cà phê Bích Thao. Luz luôs hâux lưv siz khov, tsik zos muôs tâu hax huv truôx njês xưz, tsênhv paz têx hax huv muôs tâu gri, pêx xênhv sâu nju nhiax txiax.

Zơưs Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX cà phê Bích Thao, haik: Shông 2017, cur tưz đros 11 ziv pêx xênhv chos cà phê nhoz jok Hoàng Văn Thụ, xã Hua La siz chos côngv tsa tâu HTX cà phê Bích Thao, muôx 50 ha cà phê thiaz chos luk zuôr 800 ziv pêx xênhv hâur thax tsav tỉnh têx cà phê. Trơưk tuôr xav uô cov tâu têx hax huv jông, hur, iz thênhv jux juk cxiv tsa côngz bê lax luôv cà phê, HTX moz siaz huôv tsar cêr siz khov; sir zôngv khoa học Công nghệ chia lês cxuô ntu cov muôx têx hax huv muôs muk oz chas têz, lês faz tsưr ziv chos cà phê trơưk tsưr ziv VietGAP. Iz chas ntơư, HTX tsênhv đros têx tsêr luôv siz khov tu cà phê muôs trâu 2 chas têz qơưk cov truôx njês; cxiv tsa hax huv OCOP 5 luz hnuz kuz. Shông 2023, tuôr xav têx HTX uô tâu 4.000 tấn cà phê; hâur ntơư, muôs 90 - 95% hax huv muk oz chas têz qơưk, sâu tâu txix 15 - 20 tỷ nhiax.

Hok HTX Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, muôx 20 lênhx, chos 100 ha na cxuô zav. Tix lâus Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX, haik: Txix cias thâuv nhiv kruôr tsa tâu, HTX tưz cxiv tsa chai cxiz têx thành viên tu txir cov hur; muôx ntơưr sâu mênhx yênhx ntu tu, hnuz nhôngs trâu qir, tsuôs yuôx por hưv txir na. Đros têx ziv tuz kôngz tâu paz nôngz, qir siz khov; HTX tsênhv saiz car tu thiaz zuôr tas nro têx txir. Trơưk faz tsưr ziv lês ntov nti haik no, têx txir na ntơưv HTX tưz tâu muôz ntơưr chưngr nhav VietGAP. Siz khov li no, HTX tsa yênhx trâu iz thax tsav uô tơưv hax huv ntâu uô cê, muôs tâu gri.

Tsik tas li, tỉnh Sơn La tsênhv muôx ntâu tsêr luôv, HTX đros têx tuz kôngz siz khov uô nox, li têx tsêr luôv, HTX chos jâuz, txir đros têx qơư tu kôngz lông, txir nox muôx cêr siz khov tu thiaz muôs trâu têx siêu thị, cxuô paz pơưs, tus khênhx uô luôv kôngz lông, txir nox muk oz chas têz qơưk; Công ty cổ phần suôz thax caz tsiz Sơn La chos luk zuôr tas zuôr luôs 10.000 ziv pêx xênhv têx caz tsiz; Công ty cổ phần Nôngz nhux tso cuô mik Mộc Châu đros zuôr luôs 580 zis tuz kôngz zus nhux mik siz khov; yênhx puô ziv nênhs chos poz cưk mok muôs trâu tsêr máy vâuv kâuz puz nhux mik TMR; 16 kror qơư, tsêr máy tu yuôx zêx chos lul yax 7.000 têx ntơưr chos luk siz khov tu, muôs yuôx zêx...

Cêr chuôz jos huôv tsar Kôngz lông jông

Têx shông lok no, tưz chok nxias têx cêr siz khov zos kror chuôz jos chia cxiv tsa, huôv tsar kôngz lông cov jông fiv huv, muôx liv trâu têx nênhs chos kôngz, txir nox. Đhâu 5 shông fuô lês Nghị định số 98/2018/NĐ-CP, tỉnh tưz cxiv tsa tâu yênhx puô paz nênhs siz khov zuôr têx hax huv uô tâu chox muk muôs.

Taz sik, tsênhv yuôr ntâu cêr phiv liv, uô trâu luz luôs hâux lưv cxiv tsa, huôv tsar cxuô cêr siz khov chos, muôs têx kôngz lông tsik tâu trơưk li siaz xar. Tiv zos têx nhiax paz yênhx shông tsik tâu zok trơưk li têx luôs hâux lưv tso tơưv; cxuô tsêr luôv, HTX phiv liv thâuv uô têx ntâuz ntơưr chia paz; tỉnh têx chai fuô lês tsik tâu mênhx trơưk li Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ntơưv Chính phủ.

Đồng chí Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBPX tỉnh, haik tiak: Huôv tsar kôngz lông truôx njês, muôs tâu grê, côngz xưv fuô kria, gruô hu pêx xênhv, hợp tác xã, tsêr luôv siz khov lok six tsênhv chênhz. Uô chak cov cxuô qơư muôx cêr siz khov pâuz mênhx têx zav muôx liv muk ntêr, thôngz iz trôngx luk, saz lax siz khov zos kror tsênhv chênhz paz cxơưz cov yênhx côngz.

Đros ntơư, tỉnh zuôr huôv tsar têx thax tsav chos ntâu yênhx hax huv, muôz nhiax cêr yêz, cxơưv chuôz zênhx jông; bax lês cêr siz khov fiv huv yênhx ngành hax huv cux li têx zav muôx txơưv; xair tsov, moz siaz paz max cov fiv huv.

Cxiv tsa, huôv tsar Hợp tác xã uô Kôngz lông txâuk pênhr xưv paz trâu têx cxuô thành viên, cxuô ziv pêx zênhv chos kôngz, txir nox tsơưs muôx cêr siz khov đros têx nênhs uô lax luôv, têx siêu thị, ciaz khư lox, tsêr luôv tu têx kôngz yênhx hax huv hâur têz qơưk chia muôs muk oz chaz têz. Iz chas ntơư, cux zuôr tsuv tuôr xav mênhx têx huv tsênhv chênhz ntơưv tỉnh, txix ntơư pov kaz njuôk tsov, sir zôngv liax têz, cxưx nhiax, nriar nênhs uô hâux lưv chia uô yênhx têx thax tsav uô tơưv ntâu hax huv ntâu, huôv tsar truôx njês, cxiv tsa bê lax luôv; trâu siaz fuô kria têx hax huv trâu cxuô qơư, cxơưz cêr lax luôv, cov têx hax huv muôs tâu grê.

Đhâu 5 shông lês cêr chai siz khov chos kôngz, txir nox thiaz muôs têx hax huv tưz paz pêx xênhv, HTX pâuz hlôngr tsưr ziv, nzaz nzơưv têx zav muôx txơưv, yuô tâu têx hax huv jông, muôs tâu grê; huôv tsar cxuô zav xênhz txơưv lok sâuv đêx ar, tiz nênhs uô hâux lưv. Cxuô cấp, ngành zuôr tror bax đuô tsưr ziv nzir chia đơưk têx cêr phiv liv, chia paz pêx xênhv thiaz tuz luôv muôx cêr siz khov chos thiaz muôs têx hax huv zos kôngz lông, txir nox tsik chia tu nduô, uô tâu truôx njês.

Biên dịch: Giàng Chá

Phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông sản

Giải quyết vấn đề sản xuất nhỏ lẻ trong nông nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm, ngày 5/7/2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 98/2018/NĐ-CP khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Sau 5 năm thực hiện, nông nghiệp Sơn La có bước chuyển dịch mạnh mẽ, góp phần phát triển kinh doanh bền vững.

CTA: Công nhân Trung tâm chế biến rau, quả Doveco Sơn La trong ca sản xuất.

Động lực phát triển

Sơn La có trên 350.000 ha đất nông nghiệp. Tuy nhiên, trước đây, do sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, phân tán, không theo nhu cầu của thị trường, nên chưa khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về đất đai. Năng lực sản xuất của nông dân còn hạn chế. Hệ thống hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất thiếu và yếu ảnh hưởng đến sản xuất, tiêu thụ nông sản. Mặt khác, chưa tạo được mối liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp; giữa sản xuất với tiêu thụ sản phẩm.

Trao đổi về vấn đề này, ông Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, cho biết: Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ ra đời đã tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, nâng cao lợi ích của các cá nhân tham gia trong chuỗi liên kết, Việc triển khai hiệu quả Nghị định đã khắc phục tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, nâng chất lượng sản phẩm nông sản sạch, an toàn theo các tiêu chuẩn; là động lực quan trọng, thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh.

Triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP, tỉnh Sơn La đã lồng ghép với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và chính sách hỗ trợ, chế biến, sản xuất, tiêu thụ nông sản, thực phẩm an toàn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2021; chính sách khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn của tỉnh.

Trong 5 năm qua, toàn tỉnh hỗ trợ trên 20 tỷ đồng cho 280 doanh nghiệp, HTX xây dựng, duy trì các chuỗi cung ứng thực phẩm nông sản, thủy sản an toàn; phê duyệt 89 dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm. Đến nay, có 85 dự án được nghiệm thu, tổng kinh phí gần 166,7 tỷ đồng.

Những mô hình liên kết tiêu biểu

Nhiều năm nay, hàng trăm hộ trồng cà phê ở Thành phố không còn bị tư thương ép giá nhờ liên kết sản xuất với HTX cà phê Bích Thao. Việc sản xuất theo chuỗi liên kết không chỉ giúp bảo đảm đầu ra ổn định, còn làm tăng giá trị sản phẩm, nâng cao thu nhập.

CTA: Kiểm tra chất lượng cà phê tại HTX Bích Thao, bản Hoàng Văn Thụ, xã Hua La, Thành phố.

Ông Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX cà phê Bích Thao, cho biết: Năm 2017, tôi đã liên kết với 11 hộ trồng cà phê ở bản Hoàng Văn Thụ, xã Hua La thành lập HTX cà phê Bích Thao, quy mô 50 ha cà phê và ký hợp đồng thu mua với 800 hộ trồng cà phê trên địa bàn tỉnh. Với mục đích nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm theo chuỗi cung ứng sản phẩm an toàn, từng bước xây dựng uy tín, thương hiệu cà phê, HTX tập trung mở rộng quy mô sản xuất; tích cực ứng dụng khoa học công nghệ trong các khâu sản xuất, triển khai mô hình trồng cà phê an toàn tiêu chuẩn VietGAP. Ngoài ra, HTX còn liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp chế biến sản phẩm cà phê đặc sản xuất khẩu theo hướng bền vững; xây dựng sản phẩm OCOP 5 sao. Năm 2023, dự kiến sản lượng HTX đạt 4.000 tấn cà phê; trong đó, xuất khẩu 90-95%, giá trị ước đạt 15-20 tỷ đồng.

Còn HTX Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, với 20 thành viên, sản xuất 100 ha na các loại. Anh Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX, cho biết: Ngay từ khi thành lập, HTX xây dựng quy chế, yêu cầu thành viên chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; có sổ tay ghi chép quy trình chăm sóc, thời gian bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Tham gia mô hình liên kết, các hộ nông dân được hỗ trợ giống, phân bón; HTX chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Với cách làm bài bản, khoa học, tuân thủ chặt chẽ quy trình, sản phẩm na của HTX được cấp giấy chứng nhận VietGAP. Với hình thức liên kết này, HTX tạo được vùng sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm.

Ngoài ra, tỉnh Sơn La còn có nhiều doanh nghiệp, HTX liên kết với các hộ nông dân trong sản xuất, chế biến đang hoạt động hiệu quả, như các doanh nghiệp, HTX sản xuất rau, quả liên kết sản xuất, tiêu thụ với các cơ sở chế biến nông sản, hệ thống siêu thị, các tổ chức, cá nhân xuất khẩu nông sản; Công ty cổ phần Mía đường Sơn La ký kết hợp đồng sản xuất, tiêu thụ mía với gần 10.000 hộ; Công ty cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu liên kết với gần 580 hộ nông dân chăn nuôi bò sữa; hàng trăm hộ sản xuất ngô cung cấp nguyên liệu cho nhà máy chế biến thức ăn cho bò sữa TMR; 16 cơ sở, nhà máy chế biến chè ký kết trên 7.000 hợp đồng liên kết sản xuất, tiêu thụ chè...

“Chìa khóa” phát triển nông nghiệp hiện đại

Những năm gần đây, đang khẳng định liên kết sản xuất chính là “chìa khóa” giúp xây dựng, phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bảo đảm hài hòa, ổn định lợi ích của các chủ thể tham gia. Sau 5 năm triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP, tỉnh ta đã xây dựng hàng trăm chuỗi liên kết sản xuất bao tiêu sản phẩm hiệu quả.

CTA: Nông dân xã Cò Nòi chăm sóc na.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều “rào cản” khiến việc xây dựng, phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản chưa như mong muốn. Do nguồn kinh phí không được phân bổ hằng năm, mà lồng ghép từ các chương trình; các doanh nghiệp, HTX khó tiếp cận do vướng mắc về trình tự, thủ tục hồ sơ, các điều kiện để được hỗ trợ; các chính sách của tỉnh chưa cụ thể hóa theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ.

Đồng chí Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cho rằng: Phát triển nông nghiệp bền vững, giá trị gia tăng cao, công tác tuyên truyền, vận động người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp tham gia chuỗi liên kết rất quan trọng. Làm sao cho các bên tham gia liên kết nhận thức được lợi ích lâu dài, cùng thống nhất, bàn bạc kế hoạch thực hiện liên kết là yếu tố quyết định sự thành công của chính sách.

Cùng với đó, tỉnh tập trung phát triển các vùng chuyên canh hàng hóa gắn với đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất hiện đại; chủ động xây dựng, tổ chức hình thức liên kết phù hợp mỗi ngành hàng cũng như thế mạnh của từng địa phương; lựa chọn, ưu tiên nội dung hỗ trợ hợp lý.

Xây dựng, củng cố phát triển HTX nông nghiệp có đủ năng lực là cầu nối liên kết giữa các thành viên, các hộ sản xuất nhỏ lẻ với thương lái, hệ thống siêu thị, chợ đầu mối, doanh nghiệp chế biến tiêu thụ trong nước cũng như xuất khẩu sản phẩm. Đồng thời, cần xác định các sản phẩm chủ lực của tỉnh, từ đó có kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất, đầu tư nguồn lực hình thành các vùng nguyên liệu phát triển bền vững gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm; đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, nâng cao giá trị sản phẩm.

Sau 5 năm thực hiện chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, đã giúp người dân, HTX thay đổi tư duy sản xuất, áp dụng các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; phát huy tiềm năng đất đai, lao động của địa phương. Các cấp, ngành cần tiếp tục có giải pháp tháo gỡ khó khăn, để các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm không bị đứt gãy, phát huy hiệu quả, bền vững.